Zenbegeleiders leren hun cursisten in feite niet zoveel. Misschien het zitten op een kussentje of bankje en het telkens weer wijzen op het feit dat hetgeen men zoekt al voorhanden is, volledig, niets ontbreekt. Dat is het zo’n beetje. Maar het is de cursist die het werk doet. En het enige dat de cursist in feite te doen valt, is gaandeweg zichzelf overwinnen, zichzelf vergeten en voor een ogenblik werkelijk ‘zien’, niet met de persoonlijke duale blik, maar met de natuurlijke, oorspronkelijke blik, zien met de ogen van de ruimte. Dat is een belangrijke stap. En vervolgens gaat het erom die ervaring vruchtbaar te laten zijn in het alledaagse leven. Je op de plek waar je bent telkens weer herinneren, o ja, hier gaat het om, dit is het, het is niet weg, het is nooit weggeweest, het klopt aan mijn deur, onophoudelijk.
    Waar het om gaat, is al gaande in alles wat gebeurt, in alles wat we doen en in alles wat we denken. Het is allemaal ‘meer nabij dan ik mezelf’ zoals een mysticus zei. We zijn er als mens zelf de expressie van. Het Licht dat we zoeken, het drukte zich altijd al uit in…ons. Het is niet voor niets een weg van her-innering. De herinnering is de bevrijding, de verlossing, de wederopstanding.
    Dit is de eindeloze weg van zoeken en van meditatie, de weg van realisatie en van actualisatie. Doorheen al onze beslommeringen, weerstand, twijfel, verlangen, emoties en verwarrende gedachten. De weg, die simpelweg ons alomvattend bestaan, sluit niets uit of buiten. We kunnen struikelen en vallen, we staan op en gaan verder. We doen het het niet alleen, we zijn geen eiland, alles en iedereen draagt en begeleidt ons. Wat dit alles van ons vraagt? Vertrouwen. Groot vertrouwen. Het gaat niet om zen, niet om boeddhisme, niet om leraren. Het gaat om het antwoord op de vraag: wat doe ik nu? Wat staat mij te doen op dit moment? En het volgende? Hoe leef ik dit mysterie, dit bestaan in samenhang met alle anderen?

Op 1 december 2018 leidde Maurice Genko Knegtel Roshi bij Zen Cirkel Lelystad een workshop rondom een belangrijk thema in zen: Commitment (tussen leraar en leerling). De teisho staat nu op de website van stichting Izen. De tekst bestaat uit twee delen: Commitment en Commitment tussen leraar en leerling.

De inleiding:

Roshi: Wat gebeurt er wanneer je je committeert? Je geeft iets uit handen. Het maakt jezelf kwetsbaar. Wat hierbij opvallend is: wij mensen voelen ergens wel aan wat ons te doen staat. Maar als we het hebben over het geestelijk pad, dan kost het ons soms jaren om een bepaalde stap te zetten. Dat heeft alles met angsten te maken, met verzet, weerstand, onzekerheden. We zitten zo vanwege de werking van ons bewustzijn in elkaar. Wat we weten, diep in ons hart, plaatsen we vaak buiten onszelf, op een afstand van onszelf. Die afstand kan tijd kosten, soms tientallen jaren, terwijl die afstand er in feite nooit is geweest. Iets zegt ons waar ons pad is en toch… iemand noemde zojuist blinde vlekken. Dat was voor mij de enige reden met een leraar in zee te gaan. Ik moest het doen omdat ik het zelf niet kon zien.

Voor de complete teksten klik hier Teisho deel 1  & Teisho deel 2

Alle religies zijn ooit ontstaan om de mens op weg naar die fundamentele ervaring te leiden. In de grote religies is dat verloren gegaan. Het zijn vooral de kleine marginale mystieke tradities binnen die religies die dit voortzetten, niet zelden tegen de verdrukking in. Het monddood maken van mystici binnen sommige religieuze stromingen is al eeuwen gaande, tot op vandaag de dag. Zo werd de Duitse Benedictijn en zenleraar Willigis Jäger in 2001 zijn spreek- en leerbevoegdheid ontzegd – hij had zich te vrij uitgelaten over de dogma’s van de kerk. Voor Jäger is het leven in al zijn facetten, aspecten en verschijningsvormen de manifestatie van Gods kracht. De Kerk zou die eerste werkelijkheid dichter bij de gelovige moeten brengen, in plaats van de eigen aanbidding en het eigen belang en voortbestaan voorop te stellen.

Kerkelijke instituten hechten aan hun voortbestaan vanuit dogma’s en wereldse macht, precies de aspecten die de eenheid met de bron, eeuwige wijsheid en waarachtige liefde en mededogen verborgen houden. Hun vertegenwoordigers zien zichzelf als middelaars tussen mens en de Almachtige. Maar in de mystiek is de kerk geen middelaar en is de kerk in feite uiteindelijk onnodig –in de mystiek geldt voor eerst de innerlijke bevrijding door de directe eenheidservaring, dus niet de ervaring van mens tot God maar de ervaring van de onmiddellijkheid van het onvoorstelbare – namelijk de mens als expressie van het goddelijke en het bewustzijn als functie van de Heilige geest waarin alles en iedereen oplicht, als een reflectie van het eeuwige Licht. De mens kan door de ervaring van die eerste werkelijkheid in dit leven de dualiteit en daarmee tijd en ruimte overstijgen en wedergeboren worden, de wederopstanding aan den lijve ervaren. De mystieke ervaring betekent het opstaan en ontsnappen uit het graf van de eindeloze cirkel van oorzaak en gevolg. Weliswaar dient het leven geleefd te worden in deze wereld maar zoals de mystici zeggen – we zijn levende in de wereld maar niet van de wereld.

(foto Pexels)