Beste cursist(e) en relatie,

Op 19 januari jl heeft Maurice Genko Roshi zijn opvolger Ben Claessens ‘Inka Shōmei’ gegeven, in de Sōtō en Rinzai Zen traditie het ‘Laatste Zegel van Bekrachtiging’ (The Final Seal of Approval).

Meer hierover in de Nieuwsbrief Enso Zen Circle jan 2025

Alle goeds komend jaar en tot gauw weer,

samen vervolgen we ons pad, ieder van jullie op een geheel eigen en unieke wijze,

Ben Roshi

(fotografie: Dorette van Dam)

Beste cursist(e), relatie,

ons spirituele pad is een pad door het stof van de wereld, zoals de oude Zenleraren zeggen. We zoeken naar en wekken onze innerlijke dimensie die we delen met alles en iedereen. Daarover meer in nieuwsbrief van december 2024 waarvan hier bijgevoegd de link.

Nieuwsbrief Enso Zen Circle dec 2024

Alle goeds, hartelijke groet Ben Sensei

Beste cursist, relatie,

De dag na de presidentsverkiezingen in de VS ontving ik diverse reacties uit mijn omgeving, ze hadden een gemene deler: geschokt, ongeloof. Hoe kunnen medemensen gebruik maken van de democratie om een man te kiezen die de democratie wil inruilen voor een autocratie, die zich niets gelegen laat aan het klimaat of de planeet?

Lees voor meer hierover de

Nieuwsbrief Enso Zen Circle nov 2024

Met hartelijke groet Ben Sensei

Beste cursist(e), relatie,

hier bijgevoegd de link naar de Nieuwsbrief Ensō | Zen Circle september 2024. Het thema is Het Licht waarin alles verschijnt en waarin we wandelen.

Nieuwsbrief Enso Zen Circle sept 2024

Alle goeds en naar ik hoop tot spoedig weerziens,

Ben Sensei

Zen gaat vaak over patriarchen en mannelijke beoefenaars. Echter, in de loop van de eeuwen zijn er ook veel vrouwelijke beoefenaars geweest: matriarchen en vrouwelijke zenleraren. Behalve in kloosters beoefenden vrouwen – vaak noodgedwongen – in het dagelijks leven, te midden van gezins- en familiebeslommeringen; ook zijn er vrouwelijk zenmeesters geweest die een eigen bedrijf hadden, ZZP-er waren. Hoe herkenbaar is dat wel niet voor ons, beoefenaars in de 21e eeuw met een praktijk in het dagelijks leven! We hoeven het wiel niet uit te vinden, maar hebben naast ‘grootvaders’ ook ‘grootmoeders’ die ons inspiratie kunnen bieden op onze weg.

Per bijeenkomst duiken we in het leven van een van de vrouwelijke voorouders. Daarnaast onderzoeken we wat haar geschiedenis en onderricht kan betekenen voor ons eigen dagelijks leven.

Wil je hier meer van weten, dan ben je van harte welkom. Je kunt je per keer opgeven, maar wel graag enige tijd van tevoren in verband met de organisatie.

————

Data bijeenkomsten:    zondag 22 september, 20 oktober, en 24 november 2024

Tijd:                               14.15 – 16.15 uur

Plaats:                           Leiden, adres volgt na opgave

Kosten:                         op basis van dana (donatie)

Aanmelding:                 opgave vooraf, via de mail zeninleiden@gmail.com

Begeleider: Ineke Konin Vogel Sensei, dharma-opvolger van Genko Roshi

Geloof en religie kunnen ons niet beschermen tegen de weerbarstigheid van het bestaan. Wat ze mijns inziens kunnen doen, is ons helpen in het versterken van het vermogen om beter te leren zien wat op enig moment in ons gaande is en wat ons in dat moment (mogelijk) te doen staat.
Als er pijn is is er pijn, als er vreugde is is er vreugde. We kunnen ons niet of maar moeilijk afschermen van onze eigen roerselen en gedachten. Maar we kunnen het leren herkennen, wanneer ze opkomen en ons in hun greep willen nemen. We kunnen gegijzeld worden door onze eigen emoties en gedachten. De mens is een wezen dat angst kent, vrees voor het onbekende, verdriet om verlies, om wat ooit was.
In mijn ervaring als mens, vader, ex-echtgenoot, collega, vriend en leraar kan ik dat alles alleen maar beamen. Ik weet niet waar voor het individu de grenzen van de mogelijkheden of onmogelijkheden liggen. Ik ben zeer gereserveerd in opvattingen die menen dat alles mogelijk is waar je je voor inzet, dat iedereen zijn of haar dromen kan waarmaken. Ik ben meer van: onderzoek, test, kijk wat kan en niet kan. Wanneer iets de ene keer niet kan wil dat niet zeggen dat de deur voor eeuwig gesloten blijft. Ieder mens gaat een uniek pad en kan dat pad alleen voor zichzelf bepalen en invullen, daarbij ondersteund door de omgeving.
Wat mij helpt is door de dag terug komen op de plaats waar ik ben, door even te pauzeren, door in een bezigheid me bewust te worden waar ik ben en welke beweging ik uitvoer, door bewust te zijn van wat de zintuigen op enig moment prikkelt – de frisse ochtendlucht, gezang van een merel, muziek, de geur van koffie, een stemgeluid etc.
Ik weet niet hoe ieder in het eigen leven staat, waar men met de eigen gedachten en emoties of gevoelens is en toch is er een connectie die dit alles overstijgt. Als we verdwalen in onze eigenheid kan dat wanhoop geven maar we zijn altijd waar we wezen moeten. Er is namelijk geen andere plek dan precies daar, hoe benauwd dat ook kan voelen. Het is daar waar we leven en nergens anders.

Jij vervult in dit leven zovele belangrijke en unieke rollen en taken. En je pakt ze allemaal met evenveel energie en enthousiasme op. Een eigenschap of vermogen dat je bezit is kenmerkend en bijzonder, er wordt in de wereld soms wat gekscherend over gedaan, maar ze verdient alle aandacht. Want ze is werkelijk.

In het oud-Grieks worden mensen die het bezitten angelós genoemd, in het Hebreeuws mal’ach. Engelen. In alle religies en levensbeschouwingen worden ze genoemd, onder verschillende benamingen en hoedanigheden – veelal als beschermers van de mens en als boodschappers van God (of de goden). In menselijke gedaanten doen ze hun bovenmenselijke werk. En dat is ook niet zo vreemd. Want de mens is een kosmisch wezen – we leven op een aardbol die door de eindeloze ruimte schiet. We worden geboren, leven en werken in het licht van die eindeloosheid. Sommige mensen lijken meer licht dan aards, zij lijken meer vanuit het kosmische licht te functioneren dan anderen.

Zij hebben innerlijk de gevoeligheid om het geluid van de wereld te horen en om te kunnen zien met de ogen van de ruimte. Zij ervaren het licht in hun leven als werkelijkheid en zien dat ook in anderen, ook wanneer diegenen het zelf niet kunnen zien of die werkelijkheid misschien ontkennen. Zij die het in de weerbarstigheid van alledag ervaren leven en werken er naar, wat hun leven en wat ze doen letterlijk in het licht va verbondenheid brengt, in een aura van liefde en mededogen. Dat zijn de mensen die engelen genoemd worden.

En onder hen zijn er dan nog de engelbewaarders, met een speciale rol in dit leven want zij beschermen individuen en/of groepen. In het boeddhisme worden ze bodhisattva’s genoemd – wezens van mededogen en toewijding. Ze doen vaak op onzichtbare en onbaatzuchtige wijze hun werk, vanuit toewijding, omdat ze niet anders kunnen, het is wat ze zijn. Zij helpen waar nodig, geven troost, steun en kracht. In hun hart is groot, ja oneindig, de hele wereld past erin, ze worden bewogen door wat ze zien en ervaren. Zij met name maken de wereld tot een leefbare plaats, een plek van vreugde en troost en van hoop en vergeving. Zij zijn onmisbaar. Ze zijn een groot en onvervangbaar geschenk – uniek en kostbaar.

Fundamentele kennis over het ontstaan, de evolutie en het functioneren van leven in alle mogelijke vormen is essentieel om toepassingsgerichte vragen te kunnen beantwoorden over bijvoorbeeld detectie en behandeling van ziekten en over risico’s voor mens, dier en natuur van de voortdurende verandering van onze omgeving.

Nieuwe wetenschappelijke en technologische doorbraken en een schaaloverschrijdende en transdisciplinaire aanpak zijn nodig om vragen zoals ‘Waar komen we vandaan?’, en ‘Is er elders leven in het heelal?’ te kunnen onderzoeken. Binnen deze route bundelen de wetenschapsgebieden astronomie, aardwetenschappen, biologie, chemie, fysica, informatica en wiskunde voor het eerst hun krachten om grensoverschrijdend onderzoek naar fundamentele levensvragen mogelijk te maken. Hierbij worden vijf specifieke aandachtsgebieden onderscheiden.

Zie NWO website  voor meer informatie over ‘Oorsprong van leven- op aarde en in het heelal | NWO 2024 |

Daarop is te vinden een uitgebreide pdf over het onderzoeksprogramma

Onlangs stuitte ik op een oude Mahayanatekst, de TathagathaGarbha soetra, een tekst over Boeddhanatuur als baarmoeder. Enkele regels.
With my Buddha vision
I see that all beings are like this.
Within the mud shell of passions,
All have the Tathagata-nature.

Een boeiende tekst, met name vanwege de analogie die ik terecht of onterecht leg met de vroedvrouw-filosofie van Socrates

Maar wat ik de laatste tijd ook besef is dat we weinig tot niets weten over wat dit bestaan is. Wat ik een tijd nog bij me droeg, namelijk het idee te weten wat we in de kern ervaren en zijn, is zo onderhand wel weggesleten. Alle serieuze en oprechte spiritualiteit duidt slechts maar we kunnen nergens de vinger op leggen. Er zijn vanuit religie en (geestes)wetenschappen duizend verschillende visies op het fenomeen mens, op leven en dood. Wat is waar? Wat is werkelijk?

Het verbijsterende is dat ik nu langs een grote omweg tot dezelfde conclusie kom die ik mijn hele leven eigenlijk al in stilte tot mezelf met regelmaat uitsprak: ik heb geen verhaal. Ik weet niet waar ik het over heb of waar dit over gaat. Dat is eigenlijk het verhaal van mijn hele leven. Misschien dat ik daarom zo vaak achterloop bij gesprekken – woorden en gebeurtenissen hebben bij mij een langere verwerkingstijd nodig. Alsof ze innerlijk hun weg moeten vinden.

Ik begrijp nu ook beter de uitspraak: we zijn wel in de wereld maar niet van de wereld. Leven is inderdaad als een droom. Als. Het is tegelijkertijd zo concreet als maar zijn kan. Wij leven een concreet droomleven. We ploegen voort op de vruchten van de evolutie, staan in en zien met hetzelfde licht waarin de eerste mensensoort en ook de Boeddha en Jezus stonden en zagen.

Overigens laat de onmacht de hand te leggen op wat dit bestaan in de kern onverlaat dit bestaan vol te leven, daar zijn we met onze geboorte voor gesteld. Het bestaan is een persoonlijke ervaring. Zo persoonlijk kan en dient ook de beleving van religie te zijn. In een gesprek met een christen vertelde een jonge vrouw me dat God voor haar niet een anoniem ‘iets’ is maar een persoonlijke relatie, een grootheid die het menselijke vertegenwoordigt en omvat en tegelijkertijd er boven uit stijgt en die je kan ontmoeten en leren kennen. Ik las daar recent nog iets over. De auteur gaf aan dat wij mensen gevoel, emotie en gedachten hebben omdat God in die zin menselijk van karakter is. De mens is geschapen naar Gods beeld en God heeft de mens (derhalve) lief.

Ik wil dat element van gevoel en verbinding ook meer leggen in de begeleiding van Zen. Het niet-iets, Ongeborene, Boeddhanatuur is niet kil of leegte in de zin van totale afwezigheid van iets. Het is de baarmoeder, de warme omgeving waarin geboorte en dood thuis zijn. Dat gegeven wil ik de komende tijd nader bestuderen. Het is voor mij cruciaal dat het inwijdingsproces in dit leven in de allereerste plaats menselijk is en blijft, niet wegdrijft of bagatelliseert van wat we in dit weerbarstige eeuwig-tijdelijke bestaan ervaren.

Voor een zenleraar is diens dharma de lijn van begeleiding van cursisten. Die dharma is er niet in een keer maar ontwikkelt zich gaandeweg. Organisch. Het kost tijd. Het is de geleidelijke versmelting van je persoonsontwikkeling, van een leven lang ervaren, vallen en opstaan, schuren, slijpen, leren en afleren, verdieping in leven en werk, in het samenzijn met je leraar en de zengemeenschap en dat alles in de grote samenhang der dingen. Daaruit distilleert zich een weg die ondefinieerbaar is maar ontegenzeggelijk past bij die persoon.

Mijn dharma krijgt vorm in mijn wereldse leven, zoals in mijn werk voor professionals in het beroepsonderwijs, met een breed scala van discipline-overstijgende thema’s die in het leven van alledag hun impact hebben – denk aan burgerschap, klimaat, professionalisering, onderwijscurricula, sociale media, leiderschap etc. Het centrale punt daarbij is dat alles in dit moment plaatsvindt en in een onverbrekelijke samenhang der dingen waarvan niets en niemand is of kan worden gesloten. Uitsluiting is tegen-natuurlijk, het druist in tegen de werkelijkheid die we manifesteren en die ons beweegt in alle dingen.

Ik realiseer me steeds vaker hoe onwijs veel geluk we hebben als we gezond geboren worden, kunnen opgroeien, scholing krijgen, kunnen werken enz. De dankbaarheid voor al dat speelt een grote rol. In een pdf met de  Grondbeginselen bij Enso Zen Circle  staat aan het eind een tekst dankbetuiging die we dagelijks kunnen uiten naar alles wat en allen die ons op onze weg hebben geleid en ondersteund. Afgelopen week ben ik mijn zegeningen gaan tellen en het bracht me tot de overtuiging dat veel (zelfveroorzaakt) leed ontstaat doordat we blind (geworden) zijn voor de vele zegeningen, waarbij ik direct opmerk dat veel leed aan anderen door anderen wordt toegebracht. Maar wellicht is het onze opdracht naar vermogen zorg te dragen voor het welzijn van onze omgeving. Zei een zenleraar niet ooit op de vraag wat de essentie van Zen is: Goed voor je plantjes zorgen!
Doorheen mijn leven was het verlangen naar transparantie en eenvoud een rode draad. Zen en haar leraren wezen me de weg, de weg die we gaan waar we staan, in de alomtegenwoordigheid van de geest, een weg van veelheid en eenvoud. Je leven daaraan opdragen, met al ons vallen en opstaan. Huilen om het leed in de wereld en je eigen onmacht en tegelijkertijd lachen en je verblijden in de schoonheid en het wonder der dingen. Het goede zien in ieder ook als de mens in kwestie daartoe niet bij machte is, jezelf in hen herkennen in het besef – dat ben ik ook. Niets uitsluiten. En niemand achterlaten, in jezelf. Niemand tot gevangene maken in je eigen bewustzijn door harde vooroordelen en onbegrip. Niets gaat buiten ons om. En dan is de vraag: hoe je daartoe te verhouden? De worsteling in jezelf onderkennen en de confrontatie daarmee niet schuwen. Telkens weer.