Laat je niet misleiden, verdwaal niet – pel de ui

Spirituele wegen kunnen zeer verwarrend zijn, wellicht onnodig verwarrend, vooral omdat ze niet zelden zo de nadruk leggen op de grondleggers en specifieke terminologie die door de grondleggers en de opvolgers worden gebezigd. En door de enorme variëteit aan interpretaties van navolgers en opvolgers. Zoekers naar de zin der dingen worden op die manier niet zelden het bos ingestuurd en spenderen jaren en decennia om de kluwen wol die wordt gesponnen te ontwarren. Wat er gebeurt is – je duikt in de materie van een specifieke spirituele richting. En je moet je er vervolgens weer van ontdoen. Afkicken, zoals dat heet. En voor je het weet ben je twee, drie decennia verder.

Dat is jammer want de werkelijkheid is in feite heel eenvoudig en ontvouwt zich voor onze ogen. Die werkelijkheid heeft feitelijk geen specifieke en/of complexe taal of woorden nodig.

Het gaan van een spiritueel pad betreft tot inkeer komen, een ‘in’ onszelf moeten kijken, in het eigen bewustzijn en leren zien wat de ware aard ervan is. We moeten daartoe afdalen in dat bewustzijn, zoals Johannes van het Kruis het noemt. Een spiritueel pad is inderdaad een ‘scholing van het bewustzijn’ zoals het boeddhisme stelt.

Het menselijk, individueel bewustzijn is een functie van een alomvattende ondefinieerbare natuur en alles wat er in verschijnt is een manifestatie van die natuur. Dát is de crux en de kern. We hebben geen boeddhistische of christelijke taal nodig om daar woorden aan te geven – voor zover dat tenminste mogelijk is. En omdat die natuur ondefinieerbaar is, is in feite ook alles wat er in verschijn ondefinieerbaar. We zijn onszelf een raadsel, een mysterie.

Meditatie staat hoog in het vaandel. Maar spiritualiteit is geen meditatie. Spiritualiteit helpt terug te keren naar je originele en eigen wijze van zien en leven, een wijze die alleen voor jou geldt, voor niemand anders. Het is om die reden dat mystici niet zelden zo’n verrassende levenswijze hebben en onvoorspelbaar zijn. Wie niet langer leeft volgens conventies en opgelegde patronen kan (niet anders dan) de gang van het leven zelf volgen. Hij of zij is bevrijd. Dat is wat we noemen een meditatief leven, een leven in originaliteit, oorspronkelijkheid.

Originaliteit betekent het diepe besef dat er geen twee is, enkel één. Hoewel we leven met een idee van twee (ik en de ander), was en is er altijd maar één. Want álles verschijnt in het ene, de oorspronkelijke aard.

Aan deze werkelijkheid zijn door vele eeuwen heen in tal van culturen verschillende benamingen gegeven. En die namen zijn onder bevolkingsgroepen een eigen leven gaan leiden en hebben tot tal van conflicten en oorlogen geleid. Tot op de dag van vandaag. Spiritualiteit is de persoonlijke ‘quest’ door alle misvattingen en neigingen heen te klieven, in het eigen bewustzijn. Telkens weer zien – nee dit is het niet, dat is het niet. De ui pellen. Totdat je daar komt waar niets meer te pellen valt. En te zien dat dat gewoon het alledaagse leven is zoals we het leiden. Want de werkelijke aard van het alledaagse leven is de gepelde ui, de grenzeloos open ruimte die altijd al open en onbepaald was.

Als je onderweg bent, blijf nuchter, laat je niet misleiden, verdwaald niet. Ervaar proefondervindelijk wat werkelijk is en wat niet. Zie alles als een reflectie van het eigen bewustzijn en daarmee van de eigen geest die ons allen verbindt, waar we allen één zijn.