Mildheid – een wonderlijke, verbindende kracht

Tijdens een persoonlijk onderhoud in een zenretraite gaf een van de deelneemsters blijk van een tamelijk strenge houding jegens zichzelf. ‘Wat dacht je ervan  ‘mildheid’ te betrachten?,’ vroeg ik. Ze keek me verwonderd aan en zei: ‘Daar heb ik geloof ik niet zoveel van mee gekregen’.

‘Maar als aangeboren vermogen is het in potentie volop aanwezig’, zei ik. ‘Het is een bijzonder innerlijk vermogen dat in veel mensen die streng zijn jegens zichzelf en jegens anderen grotendeels onaangeroerd ligt en erop wacht gewekt te worden.’

We spraken er een tijdje over, beschouwden het begrip van diverse kanten en benoemden de mogelijke kwaliteiten en uitwerkingen ervan. Zoals zachtheid, ontvankelijkheid, geduld, begrip, beweeglijkheid, flexibiliteit, openheid, compassie, verbondenheid. ‘Kun je daar misschien eens mee werken de komende tijd?’, vroeg ik. Met een glimlach zei ze: ‘Daar kan ik geloof ik wel wat mee.’

Mildheid is op het spirituele pad wat mij betreft een kernbegrip . In een anekdote uit de zenhistorie raadt een zenleraar zijn monniken aan ‘te worden als gesmolten boter’, een ander spreekt van het ‘ijs laten smelten en weer vloeibaar worden’. Verzachting, de harde ego-kern weer toegankelijk en ontvankelijk laten zijn, is een belangrijke en cruciale beoefening. Het vraagt van de student bewust te worden van de eigen strengheid. Het kan goed zijn dat tijdens de meditatie, gedurende het afdalen in zichzelf, en in gesprekken met de begeleidende leraar men stuit op patronen die van oudsher zijn ingesleten. Strengheid kan een gevolg zijn van een gewoonte zichzelf in stand houdt en zich uit in zijn of haar uiterste best te doen, het verlangen te worden aanvaard door de omgeving, enz. Dat zijn mogelijke gevolgen van de wereldse normen en opvattingen die op het spirituele pad echter tot een blokkade worden.

Spiritualiteit staat voor ontvankelijk worden voor het bestaansgeheim, de universele kracht die het ego dat zich staande probeert te houden, verre overstijgt. Om die krachten te ervaren en te leren er expressie aan te geven in het alledaagse leven is het van belang het lichaam te kunnen openen en te leren luisteren naar wat de situatie, het ogenblik vraagt. Het ego dient zijn of haar verzet op te geven, zachter te worden, ontvankelijk. Pas dan kan mildheid de wonderlijke, verbindende kracht die het is ten toon spreiden.

(foto: Huawei)