Zoheid – de bron waarin alles verschijnt
We spreken van – wat we noemen – leegte, of als we andere begrippen gebruiken: Boeddhanatuur, God, hart, geest, het Onnoembare, Zoheid, niet-iets.
Het is het absolute nulpunt – de essentie van onze levenservaring waar leven en dood thuis zijn.
En die Zoheid brengt alle verschijnselen (dharma’s) voort. Ook bewustzijn met denken, voelen en emoties, is dharma. Wij mensen ervaren daardoor een wereld waarin van alles gebeurt, waarin we van alles zien, ruiken, horen, voelen. Ons bewustzijn speelt ons parten – die legt op alles wat het ervaart een naam. We leven in en met concepten. Daar is op zich niets mis mee. Maar er is meer dan dat.
Bewustzijn is een functie van Zoheid of Boeddhanatuur. Zodra we het bewustzijn kalmeren en laten rusten (Dogen noemt dat lichaam en geest laten vallen) en we even geen neiging of behoefte meer hebben iets te benoemen kan het zijn dat er ruimte ontstaat waarin alles zich heel natuurlijk kan ontvouwen – dat heet ontwaken. We zien niet iets nieuws – maar we ervaren ”wat is” – namelijk de wereld, ja het universum, ‘’uit 1 stuk’’, onverdeeld, totaal, oneindig, grondeloos, ongeboren en oorspronkelijk.
Het maakt dus in zekere zin niets uit wat we denken of doen – de essentie verandert niet. Maar het maakt wel wat uit als we besluiten de heelheid te dienen. We leven in de wereld en via zen (of een andere weg of leefwijze die leidt tot een spirituele ervaring) kunnen we ons verdiepen in de eenheid van het bestaan en van daaruit leren leven in een wereld en samenleving waarin zeer verschillend wordt gedacht. Essentieel is de ervaring dat de wereld, het universum niet buiten mij is maar door mij heen gaat. Het koninkrijk Gods is in u. Dus wat er aan verscheidenheid in de wereld ook gebeurt, het vindt plaats binnen de eenheid in mij.